centrum

Patron

papież Jan Paweł II

 

papież Jan Paweł II

 

Nie sposób podejmować próby poznania i zrozumienia postaci Świętego Jana Pawła II, inaczej niż przez jego twórczość.

Składa się na nią przede wszystkim znaczna i niespotykana dotąd suma dokumentów pontyfikatu w postaci encyklik, adhortacji, konstytucji apostolskich oraz listów. Nie można przy tym pomijać tekstów dziesiątek homilii, katechez i przemówień, które pozostawił Papież Polak.

Nie zabrakło również książek, które zawierają szczególnie osobiste refleksje i wyznania, a należą do nich przede wszystkim wywiad-rzeka ze Świętym, zatytułowany "Przekroczyć próg nadziei" oraz "Dar i Tajemnica". "W pięćdziesiątą rocznicę moich święceń kapłańskich" i "Wstańcie, chodźmy!"- stanowią swoiste autobiografie tego Wielkiego Polaka.

Warto zwrócić uwagę, że Święty Jan Paweł II postrzegany jest jako pierwszy z papieży, który w okresie swojego pontyfikatu pisał książki zawierające wspomnienia czy też poetyckie medytacje, jak te zawarte w "Tryptyku Rzymskim".

Początki twórczości Papieża Polaka sięgają jednak znacznie wcześniej niż moment wstąpienia na Stolicę Piotrową. Jeszcze jako Karol Wojtyła zafascynowany teatrem pisał poezję oraz dramaty, z których najbardziej słynnym jest sztuka "Przed sklepem jubilera". Z kolei już jako duszpasterz-etyk stworzył utwór "Miłość i odpowiedzialność", określany niekiedy jako studium etyczne miłości i małżeństwa.

Powyższy zarys spuścizny po Świętym Janie Pawle II wskazuje nie tylko na to, że był on autorem niezwykle płodnym. Dowodzi również tego, że tworzył z powodzeniem w różnorodnych formach literackich i w obrębie różnych tematów.

Pozwala to postawić tezę, że szeroki krąg czytelników znajdzie w tej twórczości utwory niosące dla nich konkretny przekaz.

Wydaje się to o tyle istotne, że dopiero zgłębienie konkretnego tekstu umożliwia dostrzeżenie wielkiej wrażliwości i niezwykłego intelektu, jakie posiadał Papież Polak.

Poniżej prezentujemy listę wybranych utworów pozostawionych przez Świętego Jana Pawła II oraz fragmenty utworów, które mogą stanowić zachętę do sięgnięcia po pełny tekst.

Teksty większości dokumentów pontyfikatu tego Papieża są dostępne na stronach internetowych http://www.nauczaniejp2.pl oraz opoka.org.pl.

 

I. Papież-Poeta i Papież-Dramaturg

1938–1939 "Renesansowy psałterz/Księga słowiańska",

1940 "Hiob. Drama ze Starego Testamentu",

1944 "Brat naszego Boga",

1960 "Przed sklepem jubilera"

[opracowano na podstawie: https://culture.pl/pl/tworca/karol-wojtyla, dostęp 17.09.2017]

 

II. Medytacje Świętego Jana Pawła II (poetycko)

2003 - "TryptykRzymski"

 

III. Książki Karola Wojtyły

1960 - "Miłość i odpowiedzialność. Studium"

1969 - "Osoba i czyn"

[opracowano na podstawie: https://culture.pl/pl/tworca/karol-wojtyla, dostęp 17.09.2017]

 

IV. Jan Paweł II sam o sobie

1996 – „Dar i Tajemnica. W pięćdziesiątą rocznicę moich święceń kapłańskich”

2004 – Wstańcie, chodźmy!”

 

V. Wywiad-rzeka z Papieżem Polakiem (przeprowadzony przez Vittoria Messoriego)

1994 – „Przekroczyć próg nadziei”

 

VI. Encykliki

1. Redemptor Hominis (1979)

2. Dives in Misericordia (1980)

3. Laborem Exercens (1981)

4. Slavorum Apostoli (1985)

5. Dominum et Vivificantem (1986)

6. Redemptoris Mater (1987)

7. Sollicitudo Rei Socialis (1987)

8. Redemptoris Missio (1990)

9. Centesimus Annus (1991)

10. Veritatis Splendor (1993)

11. Evangelium Vitae (1995)

12. Ut Unum Sint (1995)

13. Fides et ratio (1998)

14. Ecclesia de Eucharistia (2003)

 

VII. Listy

2006 – Projekt życia. Wybór listów

(zawiera listy do: dzieci, do młodych, do kobiet, do rodzin, do osób w podeszłym wieku oraz list o chrześcijańskim sensie ludzkiego cierpienia)

 

Przykładem różnorodności tekstów kierowanych przez Papieża-Polaka są poniższe fragmenty:

 

1. List mówiący o relacji artystów do wartości, Słowa Wcielonego i Kościoła, wydany 4.04.1999

„(…) Wszyscy wierzący są powołani, by dawać o tym świadectwo; ale to wy, którzy poświęciliście życie sztuce, macie ukazywać bogactwem swego geniuszu, że świat jest odkupiony przez Chrystusa: odkupiony jest człowiek, odkupione jest ciało ludzkie, odkupione jest całe stworzenie, o którym św. Paweł napisał, że «z upragnieniem oczekuje objawienia się synów Bożych» (Rz 8,19)”.

[źródło: https://opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/jan_pawel_ii/listy/do_artystow_04041999.html, dostęp 16.09.2017]

 

 

2. List Jana Pawła II do rektorów uniwersytetów europejskich uczestniczących w kongresie w Lublinie 24.04.2004

„(…) Europa oddychająca dwoma płucami, nie tylko w wymiarze religijnym, lecz również kulturowym i intelektualnym, stanowi ważny projekt, którego realizacja zależy w dużym stopniu od ludzi Kościoła i Akademii. Europy ducha nie zbuduje się jedynie przy pomocy środków administracyjnych. Wymaga ona fundamentu dzielonych wspólnie wartości, wśród których trzeba wymienić przede wszystkim godność człowieka i jego niezbywalne prawa, nienaruszalność ludzkiego życia, wolność prowadzącą do kształtowania ponadnarodowej solidarności, prawdę niosącą wyzwolenie i przemieniającą oblicze świata”.

[źródło: https://opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/jan_pawel_ii/listy/rektr_lublin.html, dostęp 16.09.2017]

 

 

VIII. Homilie

Poniższe fragmenty stanowią przykład, jak różną tematykę podejmował Święty Jan Paweł II w swoich licznych homiliach:

 

1. Liturgia Słowa w klasztorze św. Katarzyny. 26 lutego 2000 — Góra Synaj

„(…) Dziesięcioro Przykazań to nie wymysł tyrańskiego Władcy, narzucony nam arbitralnie. Przykazania zostały wyryte w kamieniu, ale przede wszystkim zostały zapisane w ludzkim sercu jako uniwersalne prawo moralne, zachowujące moc w każdym czasie i miejscu. Dzisiaj tak jak zawsze Dziesięć Słów Prawa to jedyny autentyczny fundament życia jednostek, społeczeństw i narodów. Dzisiaj tak jak zawsze jest to jedyna przyszłość ludzkiej rodziny. Przykazania chronią człowieka przed niszczącą siłą egoizmu, nienawiści i fałszu”.

[źródło: https://opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/jan_pawel_ii/homilie/synaj_26022000.html, dostęp 16.09.2017]

 

2. 9 VII 2000 — Jubileusz w więzieniach

„(…) Ludzie, którym przysporzyliście cierpienia, odczują być może, że uczyniono im sprawiedliwość bardziej przez to, iż dokonała się w was wewnętrzna przemiana, niż przez to iż musieliście ponieść stosowną karę”.

[źródło: https://opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/jan_pawel_ii/homilie/wiezienie_09072000.html, dostęp 16.09.2017]

 

 

IX. Katechezy podczas audiencji generalnych i przemówienia

 

Poniższe fragmenty stanowią przykłady katechez i przemówień Papieża:

 

1. 1 VII 2001 — Audiencja papieska dla przedstawicieli Instytutu Dziedzictwa Narodowego

„(…) Chciałem rzetelnie spłacić mój osobisty dług wdzięczności dla poety, z którego dziełem łączy mnie bliska, duchowa zażyłość, datująca się od lat gimnazjalnych. Podczas okupacji niemieckiej myśli Norwida podtrzymywały naszą nadzieję pokładaną w Bogu, a w okresie niesprawiedliwości i pogardy, z jaką system komunistyczny traktował człowieka, pomagały nam trwać przy zadanej prawdzie i godnie żyć. Cyprian Norwid pozostawił dzieło, z którego emanuje światło pozwalające wejść głębiej w prawdę naszego bycia człowiekiem, chrześcijaninem, Europejczykiem i Polakiem”.

[źródło: https://opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/jan_pawel_ii/audiencje/norwid_01072001.html, dostęp 16.09.2017]

 

2. 23 VIII 2000 — Katecheza podczas audiencji generalnej

„(…) Nie lękają się własnej słabości, bo liczą na miłość i miłosierdzie niebieskiego Ojca, który wspiera ich w codziennym życiu. Niezależnie od podziałów rasowych i kulturowych czują się braćmi dzielącymi wspólną wiarę, jedną nadzieję, tę samą misję: mają rozpalić świat miłością Bożą. Młodzi ukazali wyraźnie, że jest w nich żywa potrzeba sensu. Szukają uzasadnienia dla nadziei i spragnieni są autentycznych doświadczeń duchowych”.

[źródło: https://opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/jan_pawel_ii/audiencje/sdm_23082000.html, dostęp 16.09.2017]

 

 

X. Inne książki wydane w okresie pontyfikatu przez Świętego Jana Pawła II

2005 – „Pamięć i tożsamość”